"شاید به زودی زمانی برسد که پزشکان به جای تجویز دارو برای بیماران خود اپلیکیشن تجویز کنند." این حرف ها را دکتر دانیل کرافت می گوید. فردی که دوره طب خود را در استنفورد و دوره تخصصی خود را هم در هاروارد گذرانده است. او که خود مخترع و مبدع چند وسیله از جمله معدنکار مغز استخوان (وسیله ای کوچک و راحت برای نمونه برداری از مغز استخوان) است، عقیده دارد که با پیشرفت های بزرگی که در جهان پزشکان اتفاق خواهد افتاد پزشکان می توانند توانایی بیشتری در مدیریت بهداشتی-درمانی داشته باشند و زمینه های جدیدی در این علم باز خواهد شد.

حقیقت این است که ویزیت چهره به چهره بیماران و تجویز دارو تنها یکی از توانایی هایی است که سازمان بهداشت جهانی برای پزشکان تعریف کرده و مسایل مدیریتی، تحقیقاتی، روابط عمومی و... نیز در تعریف این سازمان از پزشک وجود دارد. حال اینکه در هر کشور چه حجمی از انرژی پزشکان صرف ویزیت یا زمینه های دیگر می شود، به بسترهای تکنولوژیک موجود در آن کشور بستگی دارد.

بد نیست ببینیم جهان فناوری در سال 2012 از چه قابلیت هایی برای توسعه دانش پزشکی خود استفاده خواهد کرد. در ادامه مطلب با پیش بینی های دکتر دانیل کرافت در این زمینه همراه ما باشید:

1- هوش مصنوعی

اگر زمانی سوال پرسیدن از کامپیوتر و دریافت پاسخ به جوکها یا داستانهای علمی-تخیلی محدود میشد، امروز هرکسی می تواند سوالات خود را از سیری اپل یا از واتسون آی بی ام بپرسد. استفاده از این دو تکنولوژی برای مقاصد پزشکی هم، روز به روز در حال افزایش است علاوه بر آن محققین در حال کار بر روی جنبه های جدیدتری از هوش مصنوعی و رایانش ابری برای استفاده در علوم پزشکی هستند. تصور کنید که در دور افتاده ترین مناطق آفریقا یک دستگاه رادیوگرافی عکس از بیمار می گیرد و آن را روی ابر می فرستد و پاسخ ابر (که می تواند توسط پزشک هم ویرایش شود) برای بیمار فرستاده میشود.

امروزه اپلیکیشنهای ساده ای هم به بازار آمده اند که به شما این امکان را می دهند که از ضایعه پوستی خود تصویر بگیرید و بدانید که آیا این ضایعه نگران کننده و بدخیم است و شما باید سریعتر به پزشک پوست خود مراجعه کنید یا احتمالا مشکل خاصی نیست و شما نباید نگران باشید. الگوهای مشابهی برای بسیاری دیگر از روندهای آزمایشگاهی و تصویری در حال تهیه اند و شما با چند مورد آنها قبلا در نارنجی آشنا شده اید. عرضه چنین الگوهایی به زودی دنیای طب را به جلو پرتاب خواهد کرد.

2- اطلاعات فراوان

زمانی یک آزمایش معمولی برای تعیین توالی ژنی می توانست هزینه ای در حد 10 میلیارد دلار داشته باشد. این زمان مربوط به دوره قاجار نمی شود و همین 10 سال پیش جهان چنین وضعی داشت. اما این کار همین الان با 5 هزار دلار قابل انجام و به صورت آنلاین هم قابل سفارش است. یک شرکت هم وعده داده که به زودی توالی ژنهای کامل یک فرد را تنها با 999 دلار انجام دهد. به نظر می رسد به همین زودی بتوان آزمایشهای تعیین توالی ژن را با هزینه ای معادل یک آزمایش شمارش خونی ساده انجام داد.

همچنین فن آوریهای مربوط به جمع آوری اطلاعات سلامتی شما تقریبا در هر وسیله ای می تواند تعبیه شود، از موبایل یا خودروی شما گرفته تا مسواک و بطری آب آشامیدنی تان، مثالهای زیادی از این گجتها را تاکنون در نارنجی معرفی کرده ایم. کافی است چرخی در بخش پزشکی نارنجی بزنید. همه این اطلاعات می توانند برای سنجش وضع سلامتی شما یکپارچه شوند و بر روی یک سرور ابری بارگذاری شوند تا در صورت نیاز به راحتی در اختیار پزشکتان قرار بگیرد.

با این همه اطلاعات چه می توان کرد؟ باید بگویم خیلی خیلی چیزها. از آنجا که اساس تشخیص و درمان در پزشکی ارائه شرح حال صحیح و کامل است، داشتن چنین منبع اطلاعات عظیمی می تواند به پیشگویی عوارض و تشخیص به موقع بسیار کمک کند. تنها مشکل پیش رو در این راه این است که این حجم عظیم داده ها باعث سرگردانی بیمار یا پزشک نشود و راهکاری برای غربال اطلاعات هم در نظر گرفته شود که احتمالا کار زیاد سختی هم نباید باشد، به خصوص با فن آوری های جدید اطلاعاتی.

3- چاپ سه بعدی

همین چند روز پیش در نارنجی با چاپگرهای سه بعدی به عنوان یک فرهنگ جدید آشنا شدید. چاپگر های سه بعدی می توانند چه نقشی در پزشکی بازی کنند؟ یکی از بهترین جوابها برای این سوال ساخت انواع پروتزها و اندامها مصنوعی متناسب با کمک پرینترهای سه بعدی است. با جایگزین کردن سلولهای بنیادی به جای مواد معمول در چاپگرهای سه بعدی (مانند رزین) می توان اندامهای مصنوعیِ طبیعی ساخت. آن هم اندامهایی اختصاصی هر فرد و بر اساس ژن ها و سلولهای خود او.

4- شبکه های اجتماعی سلامت

شبکه های اجتماعی تاثیر زیادی در نگرش افراد نسبت به سلامتشان دارند. وقتی شما اطلاعاتی مربوط به وضع سلامتی خود را در شبکه های اجتماعی منتشر می کنید با بازخوردهای مختلفی از سوی دوستان خود مواجه می شوید که می تواند در شکل گیری عادتهای بهداشتی شما تاثیر مهمی داشته باشد. هم اکنون گروهی از پژوهشگران در حال کار بر روی شبکه های اجتماعی هستند تا بتوانیم از اطلاعات هر فرد در شبکه های اجتماعی برای گزارش وضع سلامتی او به خودش یا پیش بینی عوارض و بیماریها استفاده کنیم.

علاوه بر آن شبکه های اجتماعی جالبی هم توسط بیماران (به خصوص بیماران خاص) طرح ریزی شده که از طریق آن بیماران می توانند از کمکهای آموزشی بیماران مشابه دیگر استفاده کنند و از همدلی آنان هم برخوردار شوند. حتی شبکه های اجتماعی هم طراحی شده اند که به منظور انجام بعضی تحقیقات میدانی در زمینه های خاصی می تواند مفید باشد. در این شبکه ها، افراد اطلاعات مختلف مربوط به سلامت خود را وارد می کنند و سپس ارتباط بین فاکتورهای مختلف می تواند مورد بررسی قرار گیرد.

5- ارتباط با پزشکان

به کمک تلفن های هوشمند و تبلتها و اپلیکیشنهای خوبی برای آنها ساخته شده اند شما می توانید به طریق جدیدی با پزشک خود در ارتباط باشید. مثلا از طریق فیس تایم یا اسکایپ با پزشک خود صحبت کیند یا از طریق اپلیکیشن وایتال ساین ، علائم حیاتی خود را برای پزشک تان بفرستید.

همچنین می توانید تصاویر یا نتایج آزمایشات خود را برای او ارسال کنید و یا از طریق اپلیکیشن های مختلف اطلاعات بیشتری را در مورد وضع قلب یا الگوی خواب خود با دکتر خودتان به اشتراک بگذارید. به این ترتیب هم اطلاعات بیشتری می توانید برای درمانگر خود ارسال کنید و هم نیاز به مراجعه های حضوری کمتر خواهد شد.

6- موبایل

صدها گجت و اپلیکیشن برای سنجش سلامتی برای تلفن های هوشمند عرضه شده، حتی بعضی از آنها می توانند با اتصال این ابزار ها تبدیل به دستگاه های قابل حمل سونوگرافی شوند. اگر از خوانندگان نارنجی باشید حتما مطالب ما در معرفی این اپلیکیشن-گجتها را خوانده اید.

تلفن های هوشمند بعنوان همراه ترین ابزار هر فرد توانسته اند خیلی خوب جای خود را در بازار سلامت و درمان باز کنند و کارها را برای پزشکان و بیماران آسان کنند. از گجتهای ثبت نوار قلب گرفته تا فشار سنجهای متصل شونده به موبایل. یا آزمایشگاه هایی که روی یک سکه جا می شوند. حتی کار تا جایی پیشرفته که ادعا می شود همراهان هوشمند بشر به زودی خواهند توانست از روی ترشحات بزاقی صاحبشان بیماریهای او را تشخیص دهند!

به نظر می رسد کم کم این دستگاه ها به حدی پیشرفت کنند که بتوانند مثل تریکوردر (دستگاهی افسانه ای در مجموعه استارترک) عمل کنند. جالب است بدانید که حتی یک جایزه 10 میلیون دلاری برای فرد یا شرکتی که بتواند اولین نمونه کاملا عملکردی تریکوردر پزشکی را بسازد تعیین شده است. باید دید این جایزه کی و به چه کسی تعلق خواهد گرفت.

شما فکر می کنید چه فن آوریهایی باعث جهش های بزرگ دانش پزشکی در آینده نزدیک خواهد شد؟